Η κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα (1990-2020) και οι δαπάνες διαβίωσης των μεταναστών

Η εκτεταμένη μετανάστευση της περιόδου 1951-1971 αφορούσε ένα εκατομμύριο Έλληνες που οδηγήθηκαν στη Δυτική Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία και δευτερευόντως σε υπερπόντια εδάφη (ΗΠΑ, Αυστραλία) σε έναν πληθυσμό 8,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Μετά το 1990, με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ένα τεράστιο κύμα στράφηκε προς την Ελλάδα (επισήμως περί το ένα εκατομμύριο, ανεπισήμως πλέον του ενάμισι εκατομμυρίου μεταναστών).
Η κρίση της περιόδου 2008-2018 οδήγησε στην παλιννόστηση μέρους αυτών. Λόγω των διεθνών εξελίξεων, μετά το 2016 ξεκίνησε σταδιακή είσοδος μεταναστών στη Δυτική Ευρώπη, προερχόμενων κυρίως από την Ασία και την Αφρική.
Η ανά χείρας μονογραφία εξετάζει τις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών. Αρχικά παρουσιάζονται τα κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της Ελλάδος (οι δημογραφικές εξελίξεις, το σύστημα υγείας, οι συνέπειες της εκπαιδευτικής πολιτικής, η αγορά εργασίας, η ανισοκατανομή του εισοδήματος, τα επίπεδα φτώχειας κ.λπ.). Εν συνεχεία παρατίθενται τα καταναλωτικά πρότυπα για σειρά ετών και εκτίθενται συγκρίσεις με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Η εκτίμηση των καταναλωτικών προτύπων των πολυτέκνων της Ελλάδος το 1982 υπολογίζεται ότι προσεγγίζει τα αντίστοιχα των σημερινών μεταναστών.
Ακολούθως, συγκρίνεται το επίπεδο διαβίωσης μεταξύ των ημεδαπών, αυτών που προέρχονται από τη Δύση και εκείνων που ήλθαν από άλλες χώρες. Μέσω εκτεταμένης οικονομετρικής προσέγγισης επιδιώκεται να διερευνηθούν οι παράγοντες που προσδιορίζουν τις συνθήκες διαβίωσης. Διαπιστώνεται ότι οι εκτός Ε.Ε. εισελθόντες αντιμετωπίζουν σοβαρότερα προβλήματα (βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση).
Το αρχειακό υλικό στηρίχτηκε στα ερωτηματολόγια που συγκεντρώνει η ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία σχετίζονται με τις «Δαπάνες Διαβίωσης των νοικοκυριών» της περιόδου 2003-2019 και τους «Οικογενειακούς Προϋπολογισμούς» των ετών 2009-2019.